Bergen net die ene druppel op de gloeiende stikstofplaat?
Maar er liggen nog grote uitdagingen voor het Landelijk Gebied
Gepubliceerd: 10 februari 2023
Tijdens de informatiebijeenkomst in De Blinkerd over het Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPGL) van de Provincie Noord-Holland werd een ding duidelijk: het is een complex geheel van uiteenlopende belangen, samenwerkende overheden en voorlopig nog niet zo veel zichtbaar resultaat.
Althans, uit cijfers van het RIVM (en de Provincie) blijkt wel dat de gemeente Bergen het heel goed doet op het gebied van de reductie van stikstofdepositie. Het Noordhollands Duinreservaat en de Schoorlse duinen zitten al ruimschoots op het niveau van de reductienorm die in 2035 gehaald moet zijn. Dat wil zeggen 50% reductie van de stikstofdepositie. Deze twee gebieden zitten daar met respectievelijk 59% en 56% op de goede koers. Maar Bergen is nu eenmaal geen ommuurde vesting: zou het hier dan net die ene druppel op de gloeiende plaat zijn?
Het was een volle bak in De Blinkerd. De Provincie lichtte toe hoe zij de toekomst van het Landelijk Gebied voor zich ziet. Daarbij zij aangetekend dat die visie wel moet voldoen aan een aantal eisen met betrekking tot Natuur, Milieu, Bodem en Water. En die zijn in de regel landelijk of zelfs Europees opgelegd. Gedeputeerde Esther Rommel was ook in Bergen. Zij liet duidelijk doorschemeren dat alle betrokkenen weliswaar kunnen meepraten, graag zelfs, maar dat de einduitkomst wel vaststaat. Dat zijn namelijk de doelen die van hogerhand zijn opgelegd.
Uiteenlopende belangen
Het ging deze avond over allerlei uiteenlopende belangen, over waterkwaliteit, kwaliteit van natuur, de agrarische sector, de strijd tegen stikstof en ammoniak en hoe we al die belangen kunnen beheersen en toch als gemeenschap nog kunnen functioneren. Ook recreatieve belangen, ondernemersbelangen en zelfs verenigingsbelangen kwamen voorbij. Maar ook de rol van de gemeente. Want er waren vragen, best veel vragen zelfs. Wethouder Ernest Briët vroeg zich af hoe al die Provinciale plannen zich verhouden tot de rol van de gemeente: ‘We maken als gemeente beleid op al die deelgebieden en dragen daar verantwoordelijkheid voor, maar waar houdt onze verantwoordelijkheid op en begint die van de Provincie? Hoeveel invloed hebben wij als gemeente op de inrichting van ons eigen grondgebied binnen de gemeentegrenzen?’
Daar had Rommel niet echt een helder antwoord op, anders dan dat deze uitdagingen vragen om intensieve samenwerking. Vanuit de LTO (Land- en Tuinbouw Organisatie) kwamen ook vragen. Bijvoorbeeld over hoe die paar honderd hectare nog niet gerealiseerde natuur in deze gemeente alsnog worden gerealiseerd. ‘Worden daarvoor bedrijven onteigend’, vroeg oud-voorman van de LTO Mart Brouwer de Koning zich af. Dat was niet de bedoeling, maar over hoe het dan wel zou moeten kwam nog geen eenduidig antwoord van de Provincie. Een deel van de Harger- en Pettemerpolder is al (bijna) zo ver dat het natuur is geworden, maar er blijft nog wel wat te wensen over.
Alles komt voorbij
Er werd aandacht gevraagd voor de cultuurhistorie, voor de hippische verenigingen die gebruik maken van de natuur, voor recreatie (toenemend aantal motorbootjes door de vaarten in de polder), want daar leeft Bergen zo ongeveer van. Natuurlijk kwam ook woningbouw voorbij, want hoe houd je anders de kernen vitaal en zou je op bepaalde plaatsen niet toch stikstofneutraal kunnen bouwen? Een woonwijk van het gas af betekent meer vooruitgang dan een veehouder uitkopen, liet Rommel nog weten.
Communicatie
Er zou meer aandacht moeten komen om inwoners en betrokkenen beter op de hoogte te houden van wat er allemaal gaande is, er waren vragen over het geld: wie krijgt wat? Kortom, in die twee uur durende sessie met vooral veel vertegenwoordigers van allerlei belangengroepen met veelal elk hun eigen belangen werden geen spijkers met koppen geslagen. Dat was echter ook niet de insteek van de avond.
‘Die norm gaan we nooit halen’
De discussie over de (doelstellingen rond) stikstofdepositie deed bij veel aanwezigen wel de wenkbrauwen fronsen. Het verleidde oud-politicus en bollenteler Jan Apeldoorn ertoe vast te stellen dat ‘we die 74% reductie van de stikstofdepositie in 2050 nooit gaan halen, want er komt veel te veel vanuit het buitenland overwaaien.’ Zo’n 34% om precies te zijn. Laat dat bij overwegend westenwinden nou net vanuit Groot-Brittannië komen. Die zijn geen lid meer van de Europese Unie en daarom niet gebonden aan de regels vanuit de EU. Daarom had niemand bij de Provincie een pasklaar antwoord op wat de Britten eigenlijk doen aan de stikstofreductie. Overigens heeft onderzoek (RIVM, CBS) uitgewezen dat Nederland zelf ongeveer vier keer zoveel stikstof produceert dan het gemiddelde in Europa. Dus of wij nou degene zijn die moeten klagen over de binnenwaaiende stikstof uit het buitenland…
Deadlines
Er zijn door ‘Den Haag’ en ‘Europa’ deadlines gekoppeld aan het klimaatprogramma. Daarom moet de Provincie op 1 juli van dit jaar een ‘document op hoofdlijnen’ presenteren bij de regering. ‘Als dat wordt geaccepteerd dan kunnen we vervolgstappen maken en met betrokkenen verder gaan praten’, aldus Rommel. In de napraat bleek dat bij veel van de aanwezige raadsleden wel de wens leefde om datgene dat aan ‘Den Haag’ gepresenteerd zou gaan worden voor die tijd in te zien. ‘Beslissen met is iets anders dan beslissen over…’
Lange weg te gaan
Inmiddels is de discussie over pfas weer volop aangewakkerd, is er een internationaal onderzoek (SPRINT-project) gedaan naar de leefomgeving van boeren, bio-boeren en de buren van boeren en bio-boeren waarbij verontrustend veel resten van bestrijdingsmiddelen werden aangetoond in zowel het lichaam als in de directe leefomgeving van de betrokkenen.
We zijn (in Bergen) misschien op de goede weg, maar we zijn er nog lang niet…
Foto’s (redactie): Gedeputeerde Esther Rommel spreekt de zaal toe. Er waren best veel vragen en maar weinig echte antwoorden.
Klik op één van de afbeeldingen voor een vergroting.