Column Baldi: Zwartendijk is verinneweerd
Gepubliceerd: 21 oktober 2022
Aan het begin van het najaar verschijnen ze weer, de Scandinavische kauwen rond Zwartendijk. Ze zitten in de bosjes en zwermen rond het prominente gebouw boven op de duin. Hun geluid is wat naargeestig, zoals je in duistere films soms ook kunt horen. Misschien wel een passend geluid.
Zwartendijk werd in 1910 door het Centraal Genootschap in gebruik genomen, betaald uit een geldinzameling “Ter wille van het kind”. Een plek waar de bekende Bleekneusjes een shot frisse lucht en goed eten konden krijgen. Onder een redelijk streng regiem.
Kerdijk en Zwartendijk stonden wat verwijderd van het dorp, wel bij de ingang naar duin. In de eerste Wereldoorlog werd er ook gebruik van gemaakt om kinderen uit getroffen gebieden op te vangen, of dat ook Duitse kinderen konden zijn, werd een landelijke discussie.
Tot in de jaren zestig hielden de kinderhuizen, waarvan er in Derp ondertussen meer van gekomen waren, hun sociaal gefundeerde functie: bleekneusjes versterken. De lange rijen, met zusters in de witte schorten zullen velen zich herinneren.
Betere voeding en huisvesting verminderden de behoefte aan ondersteuning van bleekneusjes. Nu werd de sociale functie van de kinderhuizen versterkt. Kinderen met problemen werden in kleinere groepen ondergebracht. Als je met voormalige leidsters spreekt, snijden de verhalen over de problemen van de kinderen soms door je ziel. Ook aan deze invulling van het gebouw kwam een einde.
Vervolgens werd Zwartendijk het gemeentehuis van de gemeente Egmond. De ambtelijke organisatie werd er gehuisvest en ook het politieke bestuur vond er zijn plek. Het werd het strijdtoneel van felle debatten, hoogoplopende meningsverschillen; ‘De Woeste ‘Oogte’.
In de laatste periode van de gemeente Egmond kwam de niet te vermijden vraag op wat er met Zwartendijk moest gebeuren. Verschillende ideeën passeerden de revue. Het mooiste was toch wel het proberen te creëren van een sport-revalidatiecentrum, zo bij de duinen en het strand. Het kwam er niet meer van.
In de nieuwe gemeente Bergen was veel te doen en te structureren. En in al dat gedoe werd Zwartendijk te koop aangeboden. Op de markt gezet. Een verwijt dat ik mezelf maak, is, dat ik toen als gemeenteraadslid niet scherper ben geweest. De discussie niet van de grond kreeg. Wat gaan we verkopen en met welk doel? Het ging naar de hoogst biedende.
En nu? Het gebouw dat bij elkaar is gebracht met giften “Ter Wille van het Kind” en tientallen jaren een sociale en publieke functie heeft gehad, bestaat uit kapitale appartementen. Het toegangspad is tot overmaat van ramp afgesloten door een hoog hek. Met ook nog een bordje “Verboden Toegang”.
De bewoners hebben soms uitzicht op het Timmerderp of de gezelligheid van de Landjesdag. Sociale gebeurtenissen op de plek van de ligboxen van de bleekneusjes.
Het naargeestig gekrijs van de Scandinavische kauwen illustreert de teloorgang. Van collectieve ondersteuning naar de hoogstbiedende en afscherming van de poen… Zwartendijk is verinneweerd.
Enne…. “Overigens ben ik van mening dat het idiote plan van de Sporthal-locatie, zonder sociale woningbouw, vernietigd moet worden.” Zie mijn eerder gepubliceerde column: https://flessenpostuitegmond.nl/column-baldi-idioot-plan-doorgezet/
Klik op één van de afbeeldingen voor een vergroting.