Veel Derper mannen verbleven tijdens de Tweede Wereldoorlog in Groot-Brittannië. Zij waren veelal in de meidagen van 1940 daar beland en konden, wilden of mochten niet terug naar vrouw en kinderen. Zo ook de heer Visser. Hij was getrouwd met mevrouw Wijker, die er dus in die oorlogsjaren alleen voor stond. De opvoeding van de kinderen in oorlogstijd, de evacuatie, het was inderdaad niet niks. Na de oorlog keerde Visser terug in Derp en ging naar het huis waar hij zijn vrouw en kinderen had achtergelaten. Hij verwachtte waarschijnlijk een warm welkom. Niets was minder waar. Toen hij de drempel overstapte, keek zijn vrouw hem ietwat vertoornd aan. Liep op hem af en gaf hem een fikse tik in zijn gezicht.

Het begint al vroeg, sowieso ben ik een ‘vroegspook’. Uit bed via de stopkast, want meer kan ik het niet noemen, naar m’n ontbijt, daarna ochtendgebed en dan al snel de deuren losmaken omdat effe over half 9 Jolanda m’n hulp al komt aangereden uit Limmen. ‘Eerst koffie’ roepen we dan.

Welja, nóg een afvalbak erbij: de pmd-rolcontainer. Ik mag blij wezen dat ik een flinke tuin heb, hier in het Rinnegomse, maar helemáál uit het zicht krijg ik die drie gevaartes natuurlijk niet. En om nou te zeggen dat ze de aanblik van mijn gaarde verfraaien: nee.

’Het heet een loopduin. Het loopt naar het noordoosten.’ We stonden in de sahara, dat is althans wat het beeld oproept van het stuifduin op Buizerdvlak, ergens tussen Bergen aan Zee en Schoorl. Onder het gezag van een boswachter, barstend van kennis onder de groene pet, sjokte ik voor onze lokale zender door het zand voor informatieve content. Hij wees naar de hooggelegen duintoppen: ‘Kijk, de overwegende windrichting is zuidwest, storm doet het landschap continu veranderen. Zoals het oorspronkelijk deed. We geven de natuur hier een zetje en willen haar niet in toom houden.’

Het was in januari 1989. Al een hele tijd terug dus. Als redelijk goed getraind veld-, zaal- en pleintjes voetballer deed ik, voor de vierde keer, mee aan de ‘Halve Marathon van Egmond’. Ja ik was er ook bij in dat jaar dat je glibberend en glijdend door de sneeuw en ijzel een weg moest vinden door het dorp, de duinen en het strand. Ik had het natuurlijk volbracht. In de kracht van mijn leven en wie doet mij wat!

What has been seen, can not be unseen. Soms zou je willen dat je iets niet had gezien. Maar dan is het natuurlijk al te laat. Kortgeleden werd ik gewezen op het bestaan van een oude VHS band waarop beeld zou staan uit 1955. Een Amsterdamse badgast die met zijn gezin destijds een zomerhuisje huurde bij de familie Hof in Egmond aan den Hoef, bleek in het uitzonderlijke bezit van een filmcamera waarmee hij zijn vrouw en kleine dochters filmde in de romantische setting van het platteland. Zo ook op Hoeve Wimmenum, de boerderij van mijn familie. Zodoende mocht ik de videoband lenen, om te bekijken en naar gelang de behoefte, te kopiëren. Die aanbieding kwam wel met een alarmbelletje. ‘Ik geloof dat je opa biggen staat te castreren.’ ‘Pardon, hij doet wát?’ Mijn dijen knepen bij het woord castreren als in een reflex samen. Biggen castreren. Ik kan een lang rijtje idyllische vakantiebeelden opsommen om mooie herinneringen vast te leggen. Biggen castreren staat niet in dat rijtje.

Tweeduizendtweeëntwintig is begonnen. Ik sta er even bij stil en in gedachten zie ik me vol enthousiasme het jaar in gaan. Toch is het een memorabel moment: niet opnieuw beginnen maar verder gaan. Even terugkijken naar hoe het leven verliep en wat ik eruit wil halen in de toekomst.

Het lijkt ver achter ons te liggen, maar ooit was Egmond een zelfstandige gemeente. De gemeente Egmond-Binnen en Egmond aan Zee werden in 1978 samengevoegd tot Gemeente Egmond.

Het is sowieso een wonder dat ik 2022 haal. Eigenlijk ontsnapte ik in mijn jeugd elk jaar wel een keer aan een wisse dood. Zo kukelde ik een keer met een tractor een duin af, omdat ik wilde weten of de Massey Ferguson een steile helling kon nemen. Ik kwam onder een auto terecht en onder een stapel gaasbakken. Ik reed in de Sovjet-Unie met grote vaart tegen een brandweerwagen, die mij geen voorrang verleende. De chauffeur was niet op weg naar een brand, maar kwam uit de kroeg. Ook viel ik ooit enigszins beneveld in de Slotgracht na een eerste deuntje in 't Rode Hert.

We gaan terug naar een vrijdagavond in oktober 1981. Na een avondje zaalvoetbal kijken in de sporthal heb ik een lekke band. Met mijn fiets in de hand spring ik achterop bij mijn vriend Co en beloof dat ik hem eeuwig dankbaar zal zijn.

M’n ongkie is dood. Het zal de Flessenpost-lezers die tevens de Telegraaf tot zich nemen niet zijn ontgaan. Ik besteedde er in mijn krantenrubriek al een stukkie aan.

Nadat ik een paar keer goed in m’n ogen heb gewreven en overdreven heb geknipperd – in de volle overtuiging dat ik de kop verkeerd heb gelezen – val ik bijna van mijn stoel als blijkt dat het er toch ècht staat:

RTL telt af naar kerst. Gadver…waar heb ik de afstandsbediening? Ai, te laat. Daar heb je die reclame weer waarin een vrouw geld bij de drogist bespaart zodat haar ex ook een leuke kerst heeft. Reclame gericht op vrouwen. Het moet bevestigen hoe slim en sociaal ze zijn en hoe geweldig ze kunnen multitasken. In de reclame is een vrouw altijd slim en een man de ezel. De ex in het spotje is wel een erg onnozele ezel. Ik krab de jeuk weg. Kerst met je ex betekent misschien wel vrede.

Normaal merk ik het niet zo erg, maar nu trok er een enorme irritatie door me heen toen ik de twee bekende politieke leiders weer een persconferentie zag houden. Sombere gezichten en de waarschuwing dat de nieuwe mutatie van het virus als een golf over ons heen zal komen. Ik zeg het u eerlijk, ik heb de TV op een andere zender gezet. Ook praatshows zapp ik door. Niet dat ik m’n kop in het zand steek, verre van. In m’n dagelijks werk heb ik veel te maken met mensen van wie het leven totaal veranderd is door wat nu rondwaart. Mensen die een lieve naaste missen omdat ze er ziek door werden of omdat ze geen zin meer hebben in het leven en zich niet meer laten behandelen, kunnen laten behandelen en ervoor kiezen om ‘te gaan…’

’Noem je mij een racist?’ ‘Luister gap, stel je voor dat ik elk jaar appeltaart trakteer voor mijn verjaardag. Ik leer jou kennen en jij mag op mijn feestje komen. Maar je zegt dat je fucking nare jeukbulten op je kont krijgt van appeltaart. Dan kan ik zeggen: je krabt je kont maar open en anders eet je geen taart. Maar dat doe ik niet. Want ik vind het leuk dat jij komt. Dus maak ik voortaan kwarktaart. Iedereen een lekker puntje. En jij ook.’ Het valt stil in de stiltecoupé. De vier pubers moeten even een beeld krijgen van deze politiek.

De vraag kwam bij onze PR-commissie binnen. Of iemand in de Ruïnekerk in Bergen tijdens de eerstvolgende kerkdienst iets zou willen vertellen over ons hospice. De zeven werken van barmhartigheid waren de afgelopen weken het thema van preek, gebed en collecte. Na onder andere ‘de hongerigen spijzen’ (collectedoel Voedselbank) en ‘de naakten kleden’ (collectedoel Kledingbank) was nu de beurt aan ‘de doden begraven’ (collectedoel Hospice). ‘Helaas’ had ik tijd. Eerlijk gezegd wilde ik liever iets anders doen op mijn vrije zondagochtend. Maar natuurlijk ging ik. Ik belde mijn vader (93 jaar en topfit): of hij mee wilde naar de mis in Bergen. Hij, opgegroeid in Bergen en een praktiserende rooms-katholieke kerkganger, tikte me op de vingers. In de protestantse Ruïnekerk kon het niet om een Mis, maar om een Dienst gaan. Maar hij ging graag mee. Verheugd dus samen op pad naar deze dienst waarin ook de overledenen van dit kerkelijk jaar zouden worden herdacht.

Vanavond zaten we weer met zijn allen (toch?) te kijken en te luisteren naar de coronapersconferentie. Om te horen dat veel sectoren van de maatschappij eerder dicht moeten. Behalve de sector waar de meeste besmettingen vandaan komen: de scholen.

Het is mij al verschillende keren gebeurd dat ik, tijdens een wandeling in onze mooie gemeente, door een andere wandelaar wordt aangesproken met de vraag of ik hem of haar kan vertellen waar een openbaar toilet is? Het is u vast ook weleens overkomen dat mensen met een enigszins rood aangelopen hoofd met een zichtbare 'hoge nood' u die vraag stellen.

Facebook, niet meer weg te denken uit de huidige maatschappij. Er zijn mensen die dit sociale netwerk verafschuwen, hekelen zelfs. Onder het mom van “te digitaal, ik leer liever mensen in het echt kennen".

De handeling was alledaags, het gevolg ervan niet. Ik had, zoals zo vaak, een volle vuilniszak alvast om de hoek van de achterdeur gelegd - binnenshuis loop ik altijd op kousenvoeten en zo hoefde ik tenminste nog geen stap buiten de deur te zetten. Maar toen ik mij een paar uur later, ‘s avonds om een uur of elf, wél naar buiten begaf om de zak in de grijze container te deponeren en Bavink voor de laatste maal die dag uit te laten, lag de zak vijf meter verderop volledig opengereten op mijn gazon.

Laat in de middag ren ik in de al bijna donkere duinen met Joe aan een lange lijn. Joe is een knappe bordercollie, een welopgevoed teefje. Maar ze vliegt, danst en springt en kan daarbij absoluut geen maat houden. Ze is dromerig, net als ik. Ze struikelt over boomwortels en ik vervolgens over haar. Het laatste stukje van onze loop is het grasveld aan de Herenweg, naast buurman Breed. Daar mag ze los. Terwijl ik een bal hoog gooi, springt Joe hoorbaar happend de lucht in en legt ‘m dan weer netjes terug in mijn hand. En als voorgebakken brood duikt ze vlak voor we mijn deur bereiken de sloot in, om als een viezige natte hoop de kamer in te glijden.

Met weer eens een coronapersconferentie in het vooruitzicht stijgt de spanning bijna net zo snel als de besmettingscijfers.

Egmond heeft te veel straatnamen waar je niet dood gevonden zou willen worden, laat staan levend aan zou willen wonen. Neem de Prins Bernhardlaan in Egmond aan den Hoef. Wie daar woont, zou voor altijd zijn ramen willen blinderen en een geitenpaadje willen hebben naar een straat met een fatsoenlijke naam. Alles was ten slotte fout aan de man die eerst vanaf een olifantenrug tijgers neerschoot en daarna zo hypocriet was voorzitter te worden van het Wereldnatuurfonds. Die wereldwijd smeergeld verwierf die op een Zwitserse bankrekening werd gezet, bastaards verwekte en na de oorlog deed of hij persoonlijk Nederland had bevrijd. Iedere bewoner aan deze straat moet zich bij het vermelden van het adres beperken tot postcode en huisnummer. Of schrijft als het tussen de lijntjes past: 'Schavuit van Oranjelaan 3---sorry, ik kan er ook niets aan doen dat ik hier vanwege de acute woningnood ben neergestreken.' Misschien durft iemand uit puur mededogen daar dan incognito de boodschappen neer te zetten, zodat de bewoner niet nog het huis uit moet.

Er is altijd wat “animositeit” tussen de kernen van de gemeente Bergen. Ik geef onmiddellijk toe dat ik die gevoelens ook bij mij bespeur…..

Ken je die film waarbij in de eerste scène twee meisjes elkaar in de vroege morgen galmend over een weiland begroeten? De een roept: ‘Hallo!’ En dan de ander ook: ‘Hallo!’ Meer niet. Het is bladstil en ze ontmoeten elkaar bij een stal, prut onder de laarzen. Ze zadelen elk een paard en begeven zich daarna over glibberige paadjes, het bos in. Die film. Eigenlijk krijgen ze een akelig ongeluk maar in deze column niet.

Tussen Bergen en Egmond fiets ik langs de Herenweg en moet mijn uiterste best doen om me – ik ben tenslotte verkeersdeelnemer – te concentreren op het fietspad en de velen die daar op deze werkelijk schítterende oktoberdag gebruik van maken. Net als iedere herfst trakteert de natuur ons op een ongekende kleurenpracht en laat ons elk jaar weer op deze manier weten hoe belangrijk het is om los te laten.

Kort geleden verhuisde een van m'n parochianen van Berkhout naar de Abdij van Egmond. Hij vertelde me dat als hij naar de kust ging het hem opviel dat de geur daar anders is, open, ruimer. Ik ben daar eens op gaan letten en inderdaad, de geur is anders, frisser lijkt wel. Als 26 jarige kwam ik in de Egmonden om er te wonen en te werken en tot die tijd had ik jaarlijks last van bronchitis en behoorlijk ook. Maar eenmaal in contact met de zilte zeelucht die daar waait was ik er vanaf tot op vandaag.

Het kan niet, begrijp ik uit de meest recente berichten. Juridisch kan het domweg (nog) niet. Ondanks de schone beloften, zelfs geformuleerd in een heuse verordening, kan de gemeente Bergen, waartoe wij nu eenmaal behoren, bij het toewijzen van woningen geen voorrang verlenen aan lokale gegadigden.

Over vogeltjes gesproken. Op Het Woud in het oude huis naast mij, begeef ik me weleens ongegeneerd op de bovenverdieping, waar ik door de ramen naar de duinen staar. Speciaal is, dat ooit mijn slaapkamertje zich daar bevond maar zo bewust van het voorrecht was ik toen nog niet. Iets ís gewoon zo. Totdat het er niet meer is.

Laten we radicaal zijn: stoppen met de gemeente Bergen. De boel splitsen en het net zo prettig maken als vroeger…. Als het goed is, zijn de politieke partijen bezig met het opstellen van de programma’s. Waarbij ze allen de belofte zullen doen, dat de inwoners erg betrokken gaan worden bij het werk in de gemeenteraad.

De Roparun is een estafetteloop waarbij teams geld ophalen voor organisaties en projecten die het leven van mensen met kanker veraangenamen. Vanwege corona vond ook de Roparun dit jaar in aangepaste vorm plaats. Normaal gesproken van Parijs naar Rotterdam, 500 km met 370 teams. Dit jaar start en finish in Landgraaf, 300 km met 185 teams.

Twee lange blonde staarten en ronde blauwe kijkers. Serieus! Als ik langs de voormalige Sint Jozefschool in Egmond aan den Hoef loop, kan ik mezelf als klein meisje zien gapen in de schoolbank. Afwezig, niet beschikbaar, starend, hunkerend naar buiten. Ja, ik was een dromer. En daar is niet zoveel aan veranderd. Soms heb ik een por nodig, dan moet ik even los, zoals het nut van de klap op de onderkant van een jampot.

Voor de meeste mensen is doodgaan een ver-van-mijn-bed-show. Voor anderen komt de dood in hoogst eigen persoon zomaar om de hoek kijken. Hij komt altijd ongevraagd, zo brutaal eigenlijk. Er zijn ook mensen die ervoor kiezen met de dood om te gaan, zoals onze vrijwilligers. Het is een voorrecht om 60 vrijwilligers te hebben die zich inzetten voor onze gasten en hun naderende dood.

Weet u waar ik óók zo naar verlang? Bloembollen in de mij omringende velden. Bloembollen van welke soort dan ook, met zo’n dikke laag verse stro erop voor de winter. Dat is inmiddels een hartenwens. Het hoort zo bij de omgeving, vind ik. Het hoort zo bij de Egmondse geestgronden.