Column John de Waard: Meer woningen voor ouderen?
Gepubliceerd: 27 december 2024
Deze week stond er een uitgebreid artikel in de media over de behoefte aan woningen voor ouderen. Strekking van het betoog was om bij de ‘uitgifte’ van woningbouwprojecten als overheid te bedingen om meer te bouwen voor de senioren. Waarvan er de komende jaren steeds meer komen. Senioren dan bedoel ik.
Daarop rees bij mij meteen de vraag: hoezo meer bouwen voor ouderen? Is het niet zo dat de woonbehoefte van jongeren/starters en ouderen volkomen vergelijkbaar zijn? Beide doelgroepen zoeken woonruimte die voldoende is voor een 1-2 persoonshuishouden. Ook jongeren en starters willen net als ouderen best een ‘plaatsje’ hebben, voor of achter het huis, waar ze even in de zon kunnen zitten voor wat frisse lucht in een wervelende wereld. En belangrijkste: beide doelgroepen zoeken simpelweg een betaalbare woning.
Dat laatste is nu eenmaal het grootste struikelblok: met een inmiddels gestegen gemiddelde huizenprijs van meer dan 460.000 euro landelijk, is het voor veel starters in ieder geval niet meer haalbaar om alleen – of zelfs met twee – op basis van een gemiddeld inkomen een huis te kopen.
Ouderen hebben financieel misschien wat meer speling, zo bleek uit het pleidooi in de media, want die houden ‘vele tonnen euro’s’ over aan de verkoop van hun huis, zo luidde de kop boven het artikel. Om meteen maar met dat laatste te beginnen: ‘vele tonnen euro’s overhouden’ is schromelijk overdreven. Zeker, als ik mijn (nou ja, ons) huis verkoop houden we daar een mooi bedrag aan over, maar echt niet ‘vele tonnen’. In het artikel was een voorbeeld van een oudere dame die meer dan 6 ton euro’s overhield, zelfs na aankoop van een andere woning van 235.000 euro. Niet echt representatief, schat ik in. Bovendien moet er ook voor ons weer iets anders terug komen. En dat is er simpelweg niet. In ieder geval niet genoeg, dus ook dat alternatief wordt steeds duurder. Vraag, aanbod, u kent het nog wel uit de economielessen.
De huizenprijzen worden namelijk nu eenmaal bepaald door de schaarste. Nu de hypotheekrente weer wat zakt en de lonen in veel gevallen zijn gestegen, geeft dat veel potentiële kopers net weer wat meer ruimte om door te bieden. Maar daarmee gaat de huizenprijs weer omhoog, want er is niets bijgebouwd. Althans, geen substantiële bijdrage om de woningnood hier bijvoorbeeld wat te ledigen.
Plannen zijn jaren onderweg, en komen dan vaak in afgeslankte vorm (misschien ooit) van de grond. Nog los van wat de prijzen van die huizen in die plannen zijn. Kijk maar naar Plan Overduin (Egmond aan den Hoef), Plan Kerkplein (Egmond-Binnen) of Plan Watertoren in Egmond aan Zee, om nog maar te zwijgen over andere plannen in de Egmonden. Bovendien, dit zijn plannen die tenminste nog (min of meer) van de grond zijn gekomen.
En wat zou nu de reden zijn, denkt u, dat er veel minder woningen worden gebouwd met bijvoorbeeld begane grond en een bovenverdieping met (optioneel) een of twee slaapkamers? Woningen die in een latere fase ook geschikt kunnen zijn voor een slaapkamer beneden? Woningen die dan ook nog eens te koop komen voor een bedrag rond de 400.000 euro (in ieder geval liefst ruim onder de grens van de Nationale Hypotheekgarantie, 435.000 euro). Dus net iets meer ruimte (en wat eigen grond) dan een appartement, net iets minder dan een gezinswoning. Ik weet, het zijn veel eisen, maar ja… ‘we’ zouden toch levensbestendig gaan bouwen? Mooi voorbeeld zijn de woningen aan de Duinweg in Egmond-Binnen. Ooit bedoeld voor ouderen, maar inmiddels woont daar een gemêleerd gezelschap van ouderen, ‘boomers’ en jongeren. Werkt prima.
Zou die hoge prijs voor de huizen hier niet zijn omdat de grond van de projectontwikkelaar daar meestal al wat jaren boekhoudkundig ligt te ‘verpieteren’, wachtend op betere tijden of het doorkomen van plannen, waar altijd wel iemand tegen is? Om dan vervolgens huizen te kunnen gaan bouwen die uiteindelijk veel meer moeten opleveren, want ‘anders kan het niet uit’.
Waarom zouden er zoveel woningen zijn/worden gebouwd of verbouwd voor recreatief gebruik in de Egmonden? Zou dat niet zijn omdat het voor een verhuurder nu eenmaal interessanter is om een woonruimte voor 1000 euro per week te verhuren dan voor 1000 euro per maand aan een jonge Egmonder om in te beginnen? Begrijp me goed: er is niets illegaals aan dat principe, het mag en is ook volkomen begrijpelijk gezien het simpele principe van vraag en aanbod en het verdienmodel erbij. Toerisme is mooi, maar er zit blijkbaar ook een keerzijde aan.
Door die ontwikkelingen blijven vraag en aanbod van (lokale) jongeren/starters en ouderen echter wel buiten beeld. Er is eigenlijk maar een oplossing: veel (en andere) huizen bouwen waarmee het aanbod weer stijgt en de prijs dus weer daalt. In principe althans, als ik de economieleraar van vroeger mag geloven. En bouw dan woningen voor jongeren/starters en ouderen, want dan komen die gezinswoningen vanzelf weer (meer) vrij uit die laatste groep.
Ik denk dat die maximaal 25 huizen in een Beschermd Landschap (eigenlijk alles rondom de Egmondse en Bergense kernen dus), waar Provinciale Staten sinds vorige week ‘mee kunnen leven’, dan niet echt zoden aan de dijk gaan zetten.
Komend jaar gaan de gemeenteraadsverkiezingen in de lokale politieke meningsvorming ongetwijfeld weer een rol spelen (die zijn maart 2026). Ben benieuwd wat het centrale thema gaat worden. U ook?
Ik wens u alvast fijne jaarwisseling en een goed en vooral gezond 2025 toe. Met een dak boven uw hoofd.
John de Waard
Foto (Andrea Rijtema, DreDesign.nl)