Column Margreet Frowijn-Druiven: kornoelje geeft kleur aan de grauwe plantsoenen
Steeds vroeger in bloei
Gepubliceerd: 8 maart 2024
Door de struiken met gele en witte bloemen die ik onderweg tegenkom krijg ik, ondanks de regen op mijn gezicht tijdens mijn fietstocht, een lentegevoel. De witte bloesem van de kerspruim en sleedoorn en de gele kornoelje bloemen geven aan de kale grauwe plantsoenen kleur.
Een maand eerder
In vergelijking met 50 jaar geleden begint de bloei van deze struiken gemiddeld een maand eerder. Deze verandering in de bloeidatum kun je goed zien aan de gele kornoelje. Vijftig jaar geleden openden de eerste bloemen zich pas rond 13 maart. De afgelopen jaren waren de eerste bloeiwaarneming in Nederland op 18 februari en nu door een van de warmste februari maanden ooit gemeten, lag het dit jaar nog weer een week eerder, rond 10 februari.
Naaktbloeier
De gele kornoelje groeit meestal als meerstammige struik, maar wordt ook als halfstam en wordt zelfs als hoogstamboom gekweekt. Gemeentes maken graag gebruik van deze struik, omdat hij naast vroegbloeiend ook makkelijk in onderhoud is. Het is een naaktbloeier en dit betekent dat de bloemen bloeien voordat de bladeren komen. Naaktbloeiers zijn voornamelijk afhankelijk van de wind voor bestuiving. Doordat er nog geen bladeren aan de plant zitten kan het de stuifmeel niet hinderen.
Alleen op oud hout
De bloemen bloeien voor het eerst als de struik 2 a 3 jaar oud is. Ze groeien namelijk alleen op oud hout. In het begin zie je ronde bloemknoppen op een steeltje. Wanneer het weer zacht is komt hij in bloei en blijft dan doorbloeien, ook al sneeuwt en vriest het. De plant is winterhard tot meer dan -30 graden.
Als de knoppen opengaan
Wanneer de knoppen opengaan vormen zij gele bloemschermpjes van ongeveer 2 centimeter.
Deze zijn heel fragiel en beschadigen gemakkelijk. Aan de basis zitten 4 schutbladen. De bloem op zich bestaat uit vele individuele bloempjes met meeldraden die boven de schutbladen uitsteken. De na de bloei verschijnen de lange, eivormige bladeren. Deze zijn glanzend groen en hebben een spitse top. In de herfst kleuren ze in geel of oranjerood.
Niet alleen voor vogels
Na de bloeiperiode vallen de bloemen af. Daarna ontwikkelen ovale, groene steenvruchtjes die in het najaar rijpen en donkerrood worden. Ze zijn eetbaar en vogels vinden ze ondanks het zure vruchtvlees heel lekker. Ook voor mensen zijn deze bessen, wanneer ze goed rijp zijn, eetbaar. Ze kunnen dan ook worden gebruikt om jam van te maken. Deze plant wordt daarom ook wel eetbare kornoelje genoemd.
Een eeuw oud
De schors is bij jonge exemplaren groen en wordt later grijsbruin afbladderend. Gele kornoelje groeit op alle grondsoorten, maar het liefst op een kalkhoudende bodem. Hij kan goed droogte verdragen en kan 2 tot 6 meter hoog worden. Gele kornoelje kan wel 100 jaar oud worden.
Tekst en foto’s:
Margreet Frowijn-Druijven
Natuurfotograaf en vrijwillig boswachter Natuurmonumenten
www.mfnf.nl
www.facebook.com/MFNF.Natuurfotografie
Klik op één van de afbeeldingen voor een vergroting.