Column Rob van de Pas: Burgerberaad Bergen
Gepubliceerd: 16 juni 2023
Ik vind het wel wat..! Het instellen van een burgerberaad voor lastige (toekomstige) kwesties in ons dorp. Onlangs was er een reportage bij NPO 2 over dit fenomeen. Vertegenwoordigers uit de plaatsen Utrecht en Zeist kwamen daarin enthousiast aan het woord om te vertellen hoe een burgerberaad óók de representatieve Bergense politiek kan helpen bij de besluitvorming over belangrijke zaken.
De politiek stelt een vraag en geeft een mandaat!
Stel, er is een probleem in de Bergense samenleving en het is de politiek (nog) niet gelukt om dit op te lossen. Denk aan de herinrichting Plein; het blijkt heel moeilijk beleid te ontwikkelen waar alle burgers, inwoners centrum, ondernemers, ontwikkelaars en bouwers het mee eens zijn én dat ook op niet al te lange termijn er een toekomstbestendig dorpshart wordt ontwikkeld en eindelijk afgerond.
Als je het mij vraagt, roept de politiek dan een burgerberaad bijeen. Juist voor complexe problemen kan een burgerberaad namelijk sneller en maatschappelijk gedragen advies bieden. Ieder burgerberaad begint bij een vraag die aan de burgers wordt voorgelegd. Omdat een burgerberaad gaat om een ingewikkeld probleem, stelt de politiek een ‘open vraag’. Dit is dus anders dan bij een referendum en geeft onze burgers meer inhoudelijke inbreng. De vraag kan vanuit de Bergense politiek komen óf vanuit de samenleving. In elk geval geeft de politiek wel vooraf de toezegging dat er met hun aanbevelingen ook serieus iets wordt gedaan. Dit noemen we het politiek ‘mandaat’.
‘Gaat de politiek hier dan naar luisteren?’
Om te zorgen dat er ook echt iets gedaan wordt met de uitkomst van een burgerberaad, geeft de politiek van tevoren een mandaat. Hierin staat duidelijk wat de vraag is. Ook geeft de politiek vooraf aan hoe en wanneer ze de aanbevelingen opvolgt. Burgers schrijven dus niet zomaar ‘wetten’: hun aanbevelingen worden door het Bergense parlement overgenomen als ze aan bepaalde voorwaarden voldoen.
‘Maar we hebben hier toch al gemeenteraadsverkiezingen voor?’
Klopt, maar in de praktijk blijkt dat de verkozen Bergense politici er niet altijd in slagen complexe problemen aan te pakken, omdat partijbelangen op de korte termijn het winnen van gemeenschappelijke belangen op lange termijn of omdat de kennis en soms ook de politieke moed ontbreekt. Onze inwoners van Bergen, Egmond en Schoorl zijn onafhankelijk, omdat ze namens zichzelf spreken en niet een achterban hoeven te vertegenwoordigen. Bovendien blijkt in de praktijk dat niet iedereen zich even goed vertegenwoordigd voelt. (De kloof tussen burgers en de politiek.) De representatieve democratie kan dus wel wat hulp gebruiken. Juist problemen die iedereen raken, vragen om serieuze afwegingen waar de hele lokale samenleving over mee zou moeten praten en beslissen. Inwoners hebben bovendien gezamenlijk kennis en ervaringen die de politiek niet heeft. Het burgerberaad is dus een noodzakelijke toevoeging aan de representatieve democratie.
Stel een goede vraag!
Kijk, burgerberaden zijn niet bedoeld om ‘draagvlak te scheppen’ over al beslist beleid. Het is precies andersom: laten zien wat er leeft in de Bergense samenleving en voor welke ambitieuze ideeën van inwoners politieke daadkracht nodig is. Zorg daarom dat de vraag open, specifiek en begrijpelijk is. Een goede vraag geeft aan wat het probleem is, maar stuurt niet richting een bepaalde oplossing. De vraag moet ook niet te groot zijn. Dat leidt tot een lange lijst van aanbevelingen en een groot risico dat de politiek daaruit gaat selecteren. Maar de vraag moet ook niet te klein zijn, of met ja of nee te beantwoorden. Een burgerberaad kost veel tijd, geld en energie: het is zonde om dat te besteden aan een ‘klein bier’ dat net zo goed op een eenvoudigere manier aangepakt kan worden.
Een aardige gedachte om daar de komende zomerperiode over na te denken en ik wil de portefeuillehouder daar graag op een Bergens terras over bijpraten. Hé, misschien wel een leuk onderwerp: Terrassenbeleid gemeente Bergen?