GGD adviseert om producten Egmondse duinlandjes af te wisselen met groente en fruit van supermarkt
Hoe dichter bij de zee, hoe meer PFAS
Gepubliceerd: 10 juni 2024
De GGD blijft bij het advies het eten van groente en fruit uit de duintuintjes van Egmond aan Zee af te wisselen met groente en fruit uit de supermarkt. Dit blijkt uit de resultaten van een onderzoek naar het gehalte PFAS in groenten en fruit die worden geteeld in de duintuintjes.
Eerder adviseerde de GGD de eigenaren van de tuintjes al de consumptie van zelf geteelde groenten en fruit af te wisselen met producten uit de supermarkt als zij het risico op een mogelijk verhoogde PFAS-inname willen beperken. Dat advies blijft ook na het nieuwe onderzoek, dat in opdracht van de Provincie Noord-Holland werd uitgevoerd, van kracht.
Aanleiding voor nieuw aanvullend onderzoek naar deze gewassen zijn de licht verhoogde PFAS-concentraties die in 2023 in de bodem van de duintuintjes zijn vastgesteld.
Onderzoek
In het onderzoek zijn de gewassen uit drie duintuintjes onderzocht. Deze tuintjes waren ook onderdeel van het eerder uitgevoerde grondonderzoek. Voor het onderzoek is het duintuintje met de hoogste PFAS-gehalten in de grond uitgekozen – dit tuintje ligt van de drie het dichtste bij zee – en de twee tuintjes met de laagste gehalten. De gewassen uit de twee tuintjes met de laagste gehalten PFAS in de grond bevatten ongeveer evenveel PFAS als groenten uit de supermarkt of andere reguliere winkels. Gewassen uit het dichtst bij de zee gelegen tuintje, met de hoogste PFAS-gehalten in de grond, bevatten meer PFAS dan groenten uit de supermarkt of andere reguliere winkels.
De producten die zijn onderzocht door Sweco zijn van het land gehaald op het moment dat ze klaar voor consumptie waren: respectievelijk augustus, september en oktober.
Wanneer iemand alleen groenten en fruit uit dit tuintje zou eten, is dat goed voor 46% van de inname van PFAS die volgens het RIVM veilig is. Dit percentage wordt grotendeels veroorzaakt door het gewas boerenkool, dat relatief veel PFAS bleek te bevatten.
Advies GGD blijft staan
De resultaten van het onderzoek zijn voorgelegd aan de GGD Hollands Noorden. Die heeft de eigenaren van de tuintjes geadviseerd om de consumptie van groente en fruit uit de moestuin af te wisselen met de consumptie van deze producten uit de supermarkt. Op die manier wordt het risico op een mogelijk verhoogde PFAS inname beperkt, aldus de GGD. Dit advies was al van kracht naar aanleiding van het eerder uitgevoerde grondonderzoek. Lees het advies van de GGD (pdf, 302 kB).
Seaspray
De duintuintjes in Egmond aan Zee liggen binnen de invloedssfeer van het fenomeen ‘sea spray’. Sea spray bestaat uit aerosolen (kleine vochtdeeltjes) die ontstaan bij golfslag. Aerosolen bevatten PFAS in hoge concentraties en slaan neer in het duingebied. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de bodem langs de kust verhoogde gehalten aan PFAS bevat door dit fenomeen. De Provincie Noord-Holland doet, samen met andere kustprovincies en Rijkswaterstaat, onderzoek naar sea spray.
Wat precies het effect is van het feit dat de meeste Egmondse landjes inmiddels al bijna een half jaar onder water staan is niet bekend. Althans, dat is (nog) niet onderzocht. ‘We hebben er geen cijfers over, maar de verwachting is dat het blank staan van de landjes niet veel invloed heeft op de gehalten PFAS in de gewassen. Planten nemen PFAS vooral op door de wortels. En als het bodemgehalte PFAS niet echt verandert – dat is door jaren seaspray opgebouwd – verandert het gehalte in de gewassen ook niet. Het zou kunnen dat er door het water wat PFAS uitspoelt naar diepere grondlagen en minder beschikbaar is voor gewassen, maar we hebben daar geen gegevens over’, aldus de woordvoerder van de Provincie.
De oogst van dit jaar zal in ieder geval weinig tot geen aanleiding geven voor verontreinigde groenten of fruit: er is hoegenaamd niets geplant dus er komt deze zomer en dit najaar ook hoegenaamd niets van het land.
Foto (redactie): Duinlandjes in Egmond met groenten. Toen er nog gewoon iets groeide…