Kleine achtarm spoelde aan
Deze wordt maar zelden gezien
Gepubliceerd: 3 maart 2023
Je hebt van die momenten dat je verrast opspringt als je een foto krijgt opgestuurd. Dat had conservator Pierre Bonnet van Ecomare op Texel onlangs, toen Claudia Ursem hem een foto van een octopus mailde. Claudia had het dier dood op het strand aangetroffen en was zich er niet van bewust dat het een echt zeldzame waarneming was. Het was een kleine achtarm, Eledone cirrhosa.
Foto’s gemaakt
Claudia zag de inktvis bij Egmond aan Zee op het zand liggen. Omdat ze zo’n dier nooit eerder had gezien, maakte ze er een aantal foto’s van. Op een foto plaatste ze er een schoen naast, zodat het formaat van het dier beter in te schatten zou zijn. Een slimme oplossing bij gebrek aan een liniaal!
Zeldzaam
De conservatoren van Ecomare, Pierre en Arthur, kwamen bij bestudering van de foto’s tot dezelfde conclusie: het moet een kleine achtarm zijn. Ook de specialist van Naturalis, Jeroen Goud, determineerde het dier als kleine achtarm. Deze octopussoort is iets minder zeldzaam dan de gewone achtarm, maar ook de kleine achtarm wordt maar heel zelden gezien.
Levenswijze
De Noordzee valt wel binnen het verspreidingsgebied van de kleine achtarm, die verder in de Atlantische Oceaan, van IJsland tot Marokko en in de Middellandse Zee voorkomt. De inktvis leeft voornamelijk van krabben en kreeftachtigen en kan zo’n 50 cm lang worden. Inktvissen leven maar kort; na de voortplanting gaan ze dood. Ook een kleine achtarm zal niet ouder worden dan twee jaar.
Over de kleine achtarm (Eledone cirrhosa)
Kenmerken
Afmetingen: Dorsale mantellengte tot 15 cm. Lengte hele dier tot 45 cm.
Lichaamskleur: De lichaamskleur is bruinrood tegen een donkere achtergrond, maar die kleur kan razendsnel overgaan in vuilwit met bruinrode vlekken.
Lichaamsvorm: De mantel is buidelvormig en op de rug met de kop vergroeid. De overgang tussen de dorsale en ventrale zijde is scherp.
Armen: Om de bek staan acht (geen tien zoals bij de andere inktvissen) vangarmen. Deze zijn allemaal ongeveer even lang en kunnen ie tot twee keer langer kunnen worden dan de mantellengte. Op alle vangarmen staat één rij zuignappen.
Vinnen: Schelp: Er is geen inwendig rugschild.
Eieren: De 2 mm grote eitjes worden gelegd in strengen.
Overig: De huid is bezet met hele kleine wratjes, waardoor die wat ruw aanvoelt.
Boven de ogen staat een stekeltje van ten hoogste 0,5 cm, dat vaak moeilijk is te vinden.
Habitat en ecologie
De Kleine achtarm leeft in holletjes op de bodem. Het is een dier van wat dieper water, hetgeen met name geldt voor de mannetjes. De dieren die al voedsel zoekend op het NCP terecht komen, zijn dan ook vrijwel allemaal vrouwtjes. Het voedsel bestaat hoofdzakelijk uit garnalen, kreeftjes en krabben. De dieren zijn van gescheiden geslacht. De vrouwtjes leggen de 2 mm grote eitjes in strengen, die onder andere hangend aan de onderkant van holletjes of onder stenen worden vastgemaakt. De Kleine achtarm paait echter niet op het NCP.
Areaal en verspreiding
Langs alle kusten van de noordoostelijke Atlantische Oceaan en in de Middellandse Zee, gewoonlijk op diepten van 50-100 m. In de zomer komt de Kleine achtarm ook zo nu en dan in de zuidelijke Noordzee en op het NCP. De dieren worden incidenteel gevangen door vissers. De soort is ook ten minste eenmaal uit de Waddenzee gemeld. Of het dier ook echt in de Nederlandse kustwateren foerageert of misschien toch beter als dwaalgast kan worden beschouwd, is niet helemaal duidelijk.
Bron tekst en foto’s: Claudia Ursem, ecomare.nl en www,anemoon.org
Klik op één van de afbeeldingen voor een vergroting.