Wel eens op ‘Topotijdreis’ geweest? Fascinerend!
Zo'n 200 jaar landschap door kaarten tot in detail in beeld gebracht
Gepubliceerd: 20 januari 2023
Het is niet nieuw, maar de redactie kwam er bij toeval achter doordat iemand ons er op wees: topotijdreis.nl. Een app van het Kadaster waar de landschapsontwikkeling door 200 jaar topografische kaarten gedigitaliseerd in beeld wordt gebracht. Fascinerend! Het is iets anders dan door een boeken- of documentenarchief te ‘bladeren’. Maar zeker zo interessant.
Op 18 februari 1815 werd het Topographisch Bureau opgericht. Sinds die datum verzamelt en ontsluit de Nederlandse overheid geografische informatie: bijvoorbeeld over de ligging van wegen, water, bebouwing en landbouwgrond. Later ging het Bureau verder onder de naam Topografische Dienst. In 2004 werd de Dienst onderdeel van het Kadaster.
Hiermee haalde het Kadaster jarenlange ervaring met het verzamelen van geo-informatie in huis. ‘Een resultaat om trots op te zijn: meer dan 200 jaar topografische kaarten van topniveau’, zo staat in de ‘bijsluiter’ te lezen. ‘Om dit niveau te behouden investeren we in innovaties, waar mogelijk in samenwerking met overheden, het bedrijfsleven en de wetenschap. Door nieuwe methoden en technieken hebben gebruikers nog meer plezier van onze kaarten. Deze zijn actueler dan ooit.’
Achtergrond
Sinds 1927 worden topografische kaarten gemaakt met behulp van luchtfoto’s, dat zijn foto’s vanuit een vliegtuig loodrecht naar beneden. Vanaf die tijd zijn er van Nederland luchtfoto’s beschikbaar met verschillende intervallen. Vanaf 2006 is begonnen met het maken van digitale luchtfoto’s van (delen van) Nederland, deze worden in Topotijdreis getoond.
Om 200 jaar topografie te vieren is een aantal jaar geleden deze tijdreis-app gemaakt. De bezoeker/gebruiker ontdekt met de app meer dan 200 jaar aan topografische gegevens van Nederland en luchtfoto’s vanaf 2006!
De kaarten zijn opgebouwd uit meerdere kaartschalen en tonen gegevens op de schalen 1:12.288.000 (level 0) t/m 1:6.000 (level 11). De gebruikte kaartprojectie is het Rijksdriehoekstelsel.
Het kan voorkomen dat de kaarten uit de beginperiode verschoven liggen ten opzichte van de moderne topografie, zo laat het Kadaster weten. ‘Door de eenvoudige projectie die in de beginperiode is toegepast bij de oorspronkelijke vervaardiging van de Kraijenhoff-kaart en de Postroutekaart uit 1815 is er geen sprake van een constante schaal. De schaal is wel verbeterd bij de digitale inpassing van de kaarten, maar het kaartbeeld is niet beter te corrigeren.’
Er is een groot aantal kaarten gebruikt. Je kunt flink inzoomen op de kaart en je kunt schuiven met de tijdlijn zodat je bepaalde ontwikkelingen kunt volgen in de tijd. Vanaf 2006 kun je dan vervolgens switchen tussen een kaart en luchtfoto’s van hetzelfde gebied.
Zo zie je dat rond de Egmonden (zeker rond Egmond aan den Hoef en Egmond-Binnen) van de groene polder die daar eens lag, sinds de jaren ’50 van de vorige eeuw nu meer dan de helft inmiddels in gebruik wordt genomen voor agrarische doeleinden. Heiloo is van wat lintbebouwing uitgedijd naar een serieuze bebouwingskern richting Egmond-Binnen.
Je kunt met de app heel eenvoudig kaartgebieden met elkaar vergelijken. Kortom, je ziet het landschap voor je ogen veranderen. Dat zal zo blijven. Over 50 jaar ziet het er weer heel anders uit. De wereld staat niet stil tenslotte. Ook hier niet.
Topotijdreis is een aanrader voor wie is geïnteresseerd in wat zich de afgelopen 200 jaar heeft afgespeeld en welke ontwikkelingen hebben geleid tot waar we nu zijn. Kijk dus vooral eens op www.topotijdreis.nl.
Foto’s (Topotijdreis): Het gebied rond de Egmonden
Foto 1: In 1850
Foto 2: In 1900
Foto 3 en 4: In 1950
Foto 5 en 6: In 2000
Foto 7: In 2021
Klik op één van de afbeeldingen voor een vergroting.